De dag begint somber. De zon laat zich niet zien, en er staat een koude harde wind. We zijn nog maar een klein stukje op weg als het begint de sneeuwen. Tegen beter weten in neem ik de afslag naar Dyrhólæy. Het is de eerste fotostop van deze dag, maar gezien de weersomstandigheden ben ik bang dat er weinig te fotograferen valt.
Het valt niet mee om je camera stabiel te houden. Zelfs met statief is het oppassen geblazen, want iedere windstoot kan je statief zo tegen de grond gooien.
Het duurt dan ook niet lang voordat we allemaal weer in de bus zitten en verder gaan. We hoeven maar een paar kilometer te rijden, maar door de sneeuw en het wel zeer beperkte zicht komen we niet zo snel vooruit. Het zicht is vaak niet meer dan een kleine 10 meter.
Als we vlak bij Reynishverfi zijn zien we door de sneeuw een aantal paarden die dapper stand houden tegen de extreme omstandigheden. Tijd om die stoere houding van dit sterke dier op de foto vast te leggen.

Aangekomen bij het strand is de wind alleen maar toegenomen. De wind, gevangen door de Reynisfjall, blaast vanuit alle hoeken. Het zicht varieert van 1 tot soms 5o meter. De sneeuw wordt door de wind met hoge snelheden tussen de rotsen geblazen wat een surrealistisch landschap oplevert. Af en toe zie je vaag de contouren van een van onze medereizigers, maar steeds vaker zie je alleen een witte muur van sneeuw. Deze kans om op het strand te kunnen zijn laten we ons niet ontnemen.
We zijn hier op een gunstige tijd. Het water staat redelijk laag zodat de grot toegankelijk is. Het is alleen jammer dat ik van onze fotografen alleen Jan kan vinden die met mij mee naar de grot gaat. Beschut voor de wind door de grot is het redelijk fotograferen. Een enkele ijspegel siert het plafond, en heel af en toe is een van de pilaren van de Reynisdrangar zichtbaar.

Als we terug naar de bus willen gaan zie ik een krab ondersteboven in de sneeuw liggen. Ik neem aan dat hij het extreme weer niet heeft overleefd, maar als ik hem omdraai zit er toch nog beweging in zijn scharen. Als ik de bodem afspeur zien we steeds meer krabben die hun uitstapje naar deze grot waarschijnlijk niet gaan overleven

Om te tanken, de inwendige mens te versterken en de sneeuwstorm uit te zitten rijden we verder naar Vík. De sneeuwbuien worden alleen maar erger zodat ik regelmatig niet harder kan rijden dan een schamele 10 kilometer per uur. Anders gezegd, we komen terecht in een Whiteout. Een situatie van helderheid die je kunt ervaren bij een combinatie van een besneeuwde ondergrond in combinatie met een dichtte sneeuwbui waarbij alles om je heen in een gelijk helder wit veranderend waarbij de horizon verdwijnt en bodem en lucht naadloos in elkaar overgaan. Er zijn geen contouren en geen schaduwen. Je zit in een lege oneindige witte ruimte wat enorm desoriënterend werkt. Afremmen, en hopen dat als er verkeer achter je rijd ze het zelfde idee hadden.

Volgens de bediende van de benzinepomp is de situatie ongeveer 10 kilometer verderop totaal anders. Na wat te hebben gegeten en getankt gaan we dan ook vol goede moed weer op pad. Die 10 kilometer waren enigszins optimistisch weergegeven. Pas na een kleine 50 kilometer krijgen we weer een beetje zicht op het landschap.
De kleine paaltjes bij Laufskálavarða contrasteren mooi met de witte sneeuw. De gelegenheid voor een korte fotostop.

Er is weinig onderscheid te maken tussen de verschillende landschappen. Het anders mooi met groen mos bedekte Elhdraun is nu bijna aan het zicht ontrokken door een witte pak sneeuw. Het geeft wel de gelegenheid voor “andere” fotoos.

Net als we dan denken dat de volgende stop hoogstwaarschijnlijk het hotel zal worden slaat het weer enigszins om. We rijden net voorbij de waterval Þvera, en zetten de bus aan de kant. De laatste fotostop voor vandaag.

Het is nog vroeg in de avond als we naar de Seljalandsfoss reiden. Een combinatie van de door kuntstlicht verlichtte waterval met het “blauwe” uurtje moet toch wel wat aparte beelden opleveren. Als we aankomen is het schemerig. We verspreiden ons en ieder begint vanuit zijn eigen standpunt en creativiteit te fotograferen. Ik zelf begin aan de linkerzijde vlak bij de plek waar het riviertje het terrein verlaat. Als ik het na een paar opnames wel gezien heb loop ik aan de linkerzijde omhoog. Aangenaam verrast door de ijspegels aan de ballustrade van de loopbrug begin ik ook hier te schieten. Helaas is de loopbrug zelf te glad om over te steken zodat ik na enkele beelden via dezelfde weg terug naar beneden moet. Vanaf de trap zie ik Sander en Marco richting de rechtertrap lopen. Terwijl ik die richting inloop komt een man met een erg hoog tempo naar diezelfde trap gerend. Ik bedenk me nog dat dat vanwege de gladheid niet het slimste is om te doen, maar hij haalt zonder te vallen de trap en ik sla er verder geen acht meer op.

Na een tijdje loop ik ook de trap op, en vind bovenaan Marco en Sander die druk doende zijn de waterval te fotograferen. Ze vertellen over een man die nogal lomp voorbij kwam en hun gewoon opzij duwde. Maar even later schoof hij flink onderuit. Ik loop zelf nog een stukje verder omdat ik de lampen op de foto achter het watergordijn wil plaatsen. Al snel kom ik er achter dat dat geen optie is. De fijne nevel van de waterval heeft achter de waterval een laag van drie of vier centimeter hard en superglad ijs gecreerd. Vlak voor het punt waar het pad redelijk steil naar beneden gaat besluit ik dat ik de lamp dan maar niet achter het water moet plaatsen. Ik heb geen zin om voor die foto een schuiver te maken.

Als ik naar beneden kijk zie ik de man die zoveel haast had met zijn benen opgetrokken tegen de muur zitten. Hij is wel bezig met het maken van foto’s dus ik ga er van uit dat hij aan de valpartij niets heeft overgehouden.
Terwijl ik nog druk doende ben met het maken van foto’s gaan Marco en Sander weer via de trap naar beneden en komt Jan naar boven. Allemaal voetje voor voetje want het is spekglad.

Als we na een tijdje klaar zijn met fotograferen en we naar beneden willen gaan besluit ik toch nog maar eens te gaan kijken hoe het met die man gaat die daar beneden zit. Het zit me niet helemaal lekker om hem achter te laten terwijl ik het idee heb dat het niet helemaal in orde is.
Langzaam probeert de man naar boven te komen, maar iedere poging daar toe mislukt. Hij glijd steeds terug, waarbij hij gevaarlijk richting de rand gaat waar hij dan vervolgens overheen zou kunnen vallen in het ijskoude water en onder de harde watermassa van de waterval. Ik zet mijn zaklamp aan en probeer te achterhalen wat er aan de hand is. Hij zegt niet gewond te zijn, maar kan absoluut niet naar boven komen. Zijn ogen staan angstig en zijn houding straalt paniek uit.
Eerst probeer ik of ik via de wand bij hem kan komen. Het gladde ijs is echter onbegaanbaar. Het wordt onmogelijk naar hem toe te gaan en hem te helpen. Ook Jan verteld mij dat dit zeker niet zal werken en dat we er niets aan hebben als ik ook achter de waterval strand.
Ik denk in eerste intantie om 112 te bellen. Het andere alternatief zou zijn om hem bij min 5 tot min 8 de nacht achter de waterval door te laten brengen wat natuurlijk nooit een alternatief kan zijn.

Ik bedenk me dan dat de kwetsbare delen van de waterval zijn afgezet met paaltjes waartussen touwen zijn gespannen. Die touwen kunnen hier redding brengen. Ik maak het de man duidelijk wat ik ga doen, en laat mijn spullen binnen zijn zicht staan zodat hij in ieder geval zeker weet dat wij nog terug komen.

Het touw zit door gaten in de paaltjes gespannen, en aan het einpunt zit slechts een knoop die het touw op zijn plaats moet houden. Het touw is stijf door de koude en hangt vol met ijs. Wat ik ook probeer ik krijg de knoop niet los. Normaal gesproken zit er altijd een mes in mijn rugzak, maar dit keer toevallig niet. Jan ziet het probleem en heeft wel een mes, maar terwijl hij het mes haalt zie ik tussen het gras en onder het ijs een paar afgebroken paaltjes met daaraan een flink stuk touw. Ik weet het onder het ijs uit te wrikken en als ik het verder ijsvrij maak en afrol zie ik dat het zeker een meter of zes lang is. Bovendien zitten er nog stukken paal aan die het makkelijk maken om het touw in de richting van de man te gooien.

Even later zit ik vlak bij de plaats waar het pad naar beneden loopt. Ik moet erg uitkijken niet naar beneden te glijden, maar Jan probeert dat zo goed mogelijk op te lossen door mij vast te houden. Na een paar keer met het touw te hebben geworpen blijkt het toch te moeilijk om het op de goede plaats te krijgen als ik en het touw moet vasthouden, mezelf schrap moet zetten en met mijn andere hand het uiteinde van het touw vast moet houden. We wissellen van taktiek. Ik houd het touw en mezelf vast, en Jan gooit de paal in de richting van de man. Na een paar pogingen weet die man het touw te pakken en weet zich langzaam maar zeker omhoog te werken.

Het is lang geleden dat ik iemand zo dankbaar en opgelucht heb gezien als die man. Hij blijkt uit Zwitserland te komen, dus ik kan niet nalaten hem te vragen of hij de Sint Bernard met bijbehorend rum vaatje niet heeft gemist. Hij lacht als de spreekwoordelijke boer met kiespijn. Hij bedankt ons nogmaals, maar ik vertel hem dat we pas echt veilig zijn als we ook nog de trap naar beneden weten te bereiken, want ook dat stuk is nog erg glad.

Als we beneden zijn wensen we hem nog een hele goede reis, en drukken hem toch op het hart dat als hij alleen reist hij wat voorzichtiger zal moeten zijn. Wij zijn per slot van rekening niet altijd in de buurt om hem te helpen.

Tevreden met onze fotoos en ons avontuur keren we terug naar het hotel. Voor vandaag was het weer genoeg avontuur.

Erg vaak mocht ik getuigen zijn van de uitbarsting van de uitbarsting van de geiser met de naam “Strokkur” die niet ver van de beroemdste Geiser ter wereld. Geiser is eigenlijk de soort naam. Geiser is afgeleid van het IJslandse werkwoord að gjósa dat vrij vertaald spuiten of opborrelen betekend. De beroemdste geiser heet eigenlijk Stóri Geysir.

Zoals ik al zei, al vaak heb ik er gestaan, heel vroeg in de ochtend, laat in de middag, in de regen, bij ijskoude wind, geheel bewolkt maar ook bij prachtig weer.

Wat altijd opvalt is het aantal mensen dat gewapend met de camera in de hand probeert het moment van de uitbarsting vast te leggen, en de teleurgestelde gezichten als ze het moment net hebben gemist, of de foto verre van scherp is.

In de 8 tot 15 minuten dat je moet wachten tussen de uitbarstingen (al kan het soms ook slechts een minuutje of een paar seconden zijn) zie je de toeschouwers met hun camera in de aanslag klaarstaan. Al na een paar minuten zie je dan de verbeten gezichten omdat zo’n camera dan toch wel erg zwaar wordt. Van die gezichten zou je volgens mij ook een prachtige reportage op zich kunnen maken.

Maar goed, op het korte moment dat dan de aandacht verslapt barst net de geiser uit en moet je vervolgens weer afwachten op de volgende uitbarsting.

Hoe kun je het in 1 keer goed doen?

Wat heb je nodig?

• Een handmatig te bedienen camera, bij voorkeur een spiegelreflex
• Een groothoek lens als je niet te veel mensen voor je in beeld wilt hebben
• Een draadontspanner
• Een goed statief

Wat zijn de valkuilen?

• De eerste valkuil is je autofocus. Hoe goed deze ook is, op het moment van de uitbarsting wordt je beeld plots gevuld met een gigantische in beweging zijnde watermassa. 
• De tweede valkuil is je belichting. Je camera zal de witte waterzuil verkeert implementeren en deze als een grauw grijze massa weergeven. Je zult je belichting dus of moeten vastzetten, of van te voren corrigeren. Vastzetten is hierbij de beste optie.
• De derde valkuil is de windrichting. Je zult niet de eerste zijn die bij het uitbarsten van de Strokkur zich plots terug vind in een grote wolk stoom, of wordt getrakteerd op een douche.

Ga als volgt te werk:

• Zoek een mooi plekje op waarvandaan je denkt dat je de mooiste foto kan maken. Let hierbij ook op de windrichting, want op een douche ook al is die warm zit niemand te wachten.
• Stel je statief op en plaats daarop je camera.
• Zet je vibratie reductie uit
• Stel je camera in op M (Manual)
• Stel de camera in op meerdere beelden per seconde
• Bepaal het diafragma dat je wilt gebruiken om voldoende scherptediepte in je beeld te krijgen
• Zet je autofocus uit en stel handmatig scherp
• Kies de sluitertijd die je een goede belichting oplevert. (Maak een testopname)
  • Zolang de lichtomstandigheden gelijk blijven zal dit een goed belichte waterzuil opleveren.
• Afhankelijk van het effect dat je wilt bereiken zal de sluitertijd moeten worden gewijzigd. Wil je een zuil die statisch perfect stil staat zul je een sluitertijd van minimaal 1/500 seconden moeten kiezen. Als je dit niet haalt kun je de ISO waarde hoger zetten. 
• Sluit een draadontspanner aan.

Je camera is nu goed ingesteld, en je hoeft alleen maar te wachten op het juiste moment om de eruptie of in 1 enkel beeld, of meteen in een serie vast te leggen. 

Als de weersomstandigheden mee zitten kan dit bovenstaand beeld opleveren.

Of probeer het eens met tegenlicht

De complete serie waaruit deze opname kwam

Een langere sluitertijd levert vaak een verrassend resultaat op. dit was 1/8 seconde

Een flitser zorgt voor weer een ander effect

Vond je het artikel leuk/leerzaam laat dan gerust een reactie achter, of deel de link op je facebook of twitter.

 Wat heb je nodig:

• Een camera, bij voorkeur een spiegelreflex.
• Een stevig statief.
• Een reserve accu.
• Draadontspanner of mogelijkheid voor timer opname.
• Een groothoek objectief. (zoomstand bij voorkeur rond de 20mm omgerekend naar full frame).
• Zaklamp met roodfilter.

De lichtintensiteit van het noorderlicht is meestal erg laag. Hierdoor werk je meestal met sluitertijden van 15 seconden of langer. Door gebruik te maken van een draadontspanner, afstandbediening of zelftimer voorkom je beweging van de camera. Het noorderlicht bevindt zich op een afstand van minimaal 60 tot 100 kilometer. Om het noorderlicht scherp in beeld te krijgen is het dus belangrijk dat je de camera/het objectief instelt op de afstand oneindig, meestal aangegeven door het ∞ symbool.

Bij vaste brandpunt objectieven staat dit teken vaak aan het einde van de lensaanslag. Bij modernere en zoom objectieven kun je vaak aan dit teken voorbij draaien waardoor je foto’s onscherp zullen zijn. Kijk daarom overdag wat je echte “oneindig” is. Bij het instellen in het donker gebruik je de zaklamp met roodfilter. Zonder roodfilter zullen je ogen (en die van je mede fotografen) steeds opnieuw moeten wennen aan het donker. Het roodfilter is dus niet alleen voor jezelf, maar ook voor je mede fotografen een belangrijke tool.

Schiet bij voorkeur in RAW. Het eindresultaat heeft meestal nog wat bewerking nodig. Dat gaat vanuit RAW beter dan vanuit JPG.

Meestal is het koud tot erg koud als je de Aurora fotografeert. Accu’s zullen dan eerder hun werking stoppen. Zorg dat je een reserve accu op een warme plek bij je hebt zodat je kunt wisselen. De accu die je uit je camera haalt zal na opwarming ook weer een stuk capaciteit terugkrijgen zodat je hiermee ook weer kunt fotograferen.

Enkele uitgangspunten voor het fotograferen van de Aurora Borealis:

• Zet ruisonderdrukking bij lange sluitertijden op “Aan”.
• Zet “Vibratie reductie” / “Anti shake” op camera of objectief uit.
• Schakel autofocus uit Plaats de camera op een stevig statief.
• Verwijder alle filters van het objectief
• Kies als ISO beginwaarden 800.
• Stel de witbalans in op 5500.
• Gebruik de grootste diafragmaopening of 1 stapje daaronder.
• Stel de Sluitertijd in op 15 seconden.
• Stel scherp op oneindig.
• Gebruik een draadontspanner of timer en druk af.
• Beoordeel de foto en stel eventueel de sluitertijd of ISO waarde bij.

Zorg ervoor dat je blindelings de bediening van de camera kunt uitvoeren. Oefen dit ruim van te voren. Weten hoe je camera werkt is belangrijk als je geen moment wilt missen. Dat geld ook voor het monteren van je camera op het statief. Zorg ervoor dat je weet hoe het werkt zodat je in het donker en de koude niet hoeft te prullen. 

Geniet van het spektakel en kijk ook regelmatig goed om je heen. Het noorderlicht kan van alle kanten op komen zetten.

Enkele interessante links:

• Spaceweather
• Poollicht
• Poollicht info