We hebben er sinds 2011 op moeten wachten. We waren toen bijna bij de top toen regen en wind ons terug naar beneden wisten te jagen. Het weer door het raam, ziet er anders uit dan het weer op de internetsite van de IJslandse weersdienst. De weersdienst tekent een vrolijk lachend zonnetje met in de benedenhoek een klein vriendelijk wolkje. Verderop in de bergen waar de waterval op ons wacht zien we enkel donkergrijze wolken die vooral veel regen beloven.

Het eerste uur zitten we nog in de auto, en in die tijd kan het weer totaal anders omgeslagen zijn. We vertrouwen op het vriendelijk lachende internetzonnetje en rijden het Hvalfjörður in, op weg naar de hoogste waterval van IJsland, de Glymur. En dit keer laten we ons niet naar beneden jagen.

We parkeren de auto, en omdat we nog genoeg tijd hebben, en onze kleding moeten afstemmen op de te verwachten omstandigheden, vermaken we ons met de aankomende en vertrekkende gasten. Aan de kleding kun je goed zien hoe de mensen zijn voorbereid op hun IJslandreis.

Weten ze wel waar ze zijn

Het vriendelijke zonnetje heeft vandaag gezelschap van een sterke wind. Verbaasd kijken we naar de twee als laatst aangekomen wandelaars. Terwijl wij bijna klaar zijn om te vertrekken, gewapend met een winddicht jack, handschoenen, mutsen, dassen, regenkleding en reserve T-shirts, beginnen zij de wandeling gekleed in een bloes en een spijkerbroek. Het ensemble wordt gecomplementeerd door een paar, te witte, canvas lijkende schoentjes. Met de handen diep in de zakken, en de nek zover hij kan ingetrokken, beginnen zij aan de wandeling.

Nog voordat de witte schoentjes de kans krijgen contact te maken met de eerste plassen op het wandelpad zitten de twee heren weer in hun auto en blazen ze de aftocht.

Wraak voor 2011

Wij beginnen aan de wandeling en stappen al snel van steen naar steen om onze schoenen zo lang mogelijk enigszins droog te houden. We staan al snel aan een tweedeling in de weg. Een bordje wijst de route naar Glymur aan via de oostzijde van de rivier. De brug waarmee je die rivier moet oversteken bestaat uit een boomstam en een touw. Het is voldoende om droog aan de overkant van de rivier te komen, maar ik weet dat die stam in oktober wordt verwijderd om ongelukken te voorkomen. Dat is nu ook het geval.

Wij lopen naar boven langs het pad aan de westzijde. Pad is een groot woord, en als je even niet oplet volg je al snel het verkeerde spoor, of stoot je op bordjes dat de route hier is afgesloten. Even goed rondkijken, en je komt vanzelf weer in de goede richting naar de top van de Glymur. Het pad leidt ons door een bos van kleine maar dappere berkenboompjes met hun witte kronkelende takken. De ene keer stap je van steen naar steen, de andere keer glibber je omhoog over een pad, dat ook wel eens een beekje zou kunnen zijn.

Te koud of te warm kleden

Hoe hoger we komen hoe harder de wind probeert ons van ons plan te weerhouden. Niet alleen wordt de wind harder, maar hij wordt ook kouder. Er gaan steeds meer laagjes kleding aan, net zolang totdat de met kleding gevulde rugzak vrijwel leeg is.

Al die laagjes hebben een nadeel, het zweet wordt niet meer goed afgevoerd, met als gevolg dat mijn T-shirt zowat uitgewrongen kan worden. Geen probleem, want hiervoor heb ik natuurlijk een extra T-shirt meegenomen. In de snoeiharde en ijskoude wind gaan alle laagjes even uit, en sta ik even in ontbloot bovenlijf te vernikkelen van de koude. Het aantrekken van het droge T-shirt voelt als het omslaan van een warm deken. Een deken dat warmer wordt zodra mijn tweede T-shirt, vest en jas ook weer op hun plek zitten.

Vanaf hier is de wandeling redelijk vlak. De kans dat mijn nieuwe droge laagjes hier ook weer nat worden is daarmee een stuk onwaarschijnlijker.

The beauty or the beast

Niet veel later hebben we een mooi zicht op de Glymur. Het witte schuimende water waaiert in vele slierten mooi uit over de rotsen. Op de achtergrond zien we nog net een wit besneeuwde bergtop, die op zijn beurt wordt geflankeerd door witte schapenwolkjes.

Vanaf de westzijde is het 196 meter hoge verval niet te zien. Daarvoor moet je echt aan de oostzijde starten, of de rivier doorwaden. Kniediep bij winterse temperaturen door een gletsjerrivier waden is niet het eerste wat in mijn gedachten opkomt. Bovendien vind ik deze zijde van de waterval vele malen mooier. En als ik dan moet kiezen voor schoonheid of spektakel, dan ga ik toch voor schoonheid.

We volgen de rivier nog een klein stukje stroomopwaarts omdat we na verschillende wandelingen nu ook wel het bijbehorende meer willen zien. Bij dat meer zijn ooit de botten gevonden van een walvis. Volgens de overlevering zou het gaan om een betoverde walvis die als vloek had meegekregen dat hij enkel nog stroomopwaarts kon zwemmen. Zo kwam hij uiteindelijk aan bij de 196 meter hoge en kaarsrechte Glymur waterval, waar hij luid tierend en vloekend tegen omhoog zwom. Boven aangekomen klapte hij van pure inspanning uit elkaar.

Voor ons was de weg te voet omhoog al inspanning genoeg. We baggeren door een 5 tot 10 centimeter dik pak sneeuw, maar worden al snel tegengehouden door een stroompje dat net de breed en net te diep is om de schoenen ook van binnen droog te houden. De schoenen uitdoen met deze temperatuur vinden we beide geen optie.

We lopen nog even terug naar de Glymur die nu wordt beschenen door een waterig zonnetje. We nemen afscheid van haar schoonheid en beginnen aan het glibberige pad naar beneden. Onderweg naar beneden dopen we de Glymur waterval om naar de “Glibber” waterval.

Soms heb je van die vakantiehuisjes waar je wel zou willen blijven wonen. De ideale ligging, de fijne hotpot, de rust, de ruimte. Maar als je in IJsland dingen wilt zien zul je regelmatig naar een andere locatie moeten verhuizen.

Naar Borgarnes

Je weet het niet altijd bij vertrek, maar soms ruil je het ene mooie huis in voor het volgende bijzondere huis. Dat gaan wij nu ook doen. Ons volgend huis staat in Borgarnes en is wederom bijzonder. Wij worden daar door de drie eigenaren, Hazeltje, Katja en Juultje, ingezet als hun persoonlijke bedienden. Hazeltje, Katja en Juultje zijn drie katten, en katten hebben nu eenmaal geen baasjes, maar slechts bedienden.

De route naar Borgarnes loopt voor ons langs Nesjavellir, zodat we net voorbij het nationale park Þingvellir weer de weg opdraaien. Zodra we de weg opdraaien bevinden we ons plotseling in een winters landschap. Koud was het al vanaf ons vertrek uit het vakantiehuisje, maar de sneeuw vinden we pas hier. Het is een prachtig landschap, de besneeuwde bergen met daarboven donkere dreigende wolken die alvast wat meer sneeuw beloven.

Trollafoss de onbekende schone

Een stuk verder verlaten we de hoofdweg en draaien een gravel weg in. Twee weken terug was ik hier ook al, op zoek naar een waterval waarvan ik kort tevoren het bestaan niet wist. Nu sta ik weer aan het begin van het pad, dat dit keer omlijst wordt door besneeuwde bergtoppen. De lagere grond is nog herfstig bruin. Niet alleen herfstig bruin, maar ook nog eens erg modderig. We stappen vrolijk over het pad, en waar het niet anders kan door de plassen, over stenen en soms over het gras. Als de paden smaller en steiler worden, verwordt de modder tot zand wat net iets makkelijker loopt.

Een totaal veranderd landschap

Een das, een muts, handschoenen, het zijn vandaag geen overbodige luxe artikelen. De wind waait gemeen koud. De kloof waar langs wij wandelen wordt steeds dieper. Het water onder in de kloof laat zich gewillig over de vele watervalletjes en stroomversnellingen naar beneden voeren.

Na een uurtje loopt het pad steil naar beneden en staan we aan de voet van de Trollafoss. Het is twee weken geleden dat ik hier was, maar de Trollafoss lijkt nu een totaal andere waterval. Waar ik twee weken terug nog via de rotsen omhoog kon klimmen stroomt nu een grote massa water. Het beperkt fotografisch een beetje de mogelijkheden, maar het maakt de waterval wel mooier, meer bijzonder.

Anders kijken of anders zien

We zijn nog te vroeg om naar “onze katten” te gaan, en vermijden daarom de tunnel onder het Hvalfjörður door, maar nemen de route er omheen. We kunnen het niet nalaten even te stoppen bij de oude pier uit de tweede wereldoorlog. Soms wil je dingen gewoon nog een keer zien in de hoop dat je die dingen dan anders ziet.

We stoppen een paar kilometer verderop ook nog een keer bij de oude walvisvaarders. Hier waren voor mij de omstandigheden een paar weken terug zovele malen mooier en interessanter dat ik al snel klaar ben met mijn “fotopassie”.

Rond 18:00 komen we aan in Borgarnes, waar we eerst worden begroet door Frans, en wat later door een van de katten Katja. Juultje is nog even de hort op, en Hazeltje bekijkt het liever even van een afstandje.

Nadat we door de gastheer nog voorzien zijn van een lekkere maaltijd, en de instructies en karaktereigenschappen van de katten hebben doorgenomen zoeken we onze slaapkamer op. De dag was mooi, lang en vermoeiend…

Werken aan een project in IJsland is vaak een kwestie van afwachten, veel afwachten. Projectmatig gezien zijn dat natuurlijk verloren dagen. Afwachten is iets waarin ik niet goed ben. Mentaal blokkeer ik, en ik heb moeite om dan mijn focus te verleggen naar “ander” nuttig werk. Nee, in plaats van werken controleer ik dan steeds mijn telefoon. Heb ik nog wel bereik, heb ik een oproep gemist, kwam er een bericht binnen, heb ik mail? Met al die geluidjes en trilfunctie in de moderne telefoons is het vrijwel onmogelijk een oproep of bericht te missen. Bovendien heb ik zo’n horloge dat ook nog eens vrolijk mee gaat trillen als mijn telefoon enige activiteit vertoond.

Met al die moderne gadgets heb ik mijn kantoor op broekzakformaat en wordt mijn werkgebied ongeveer zo groot als… de hele wereld. Tenminste als ik telefoon en internet bereik, elektriciteit en een leesbril tot mijn beschikking heb. Als dan ook mijn vingers nog een beetje minder dik waren zodat ik die kleine toetsjes beter kon raken, zou je het bijna ideaal kunnen noemen.

Iets ondernemen, mijn beste remedie tegen piekeren

Van deze verloren dag wil ik niet ook nog een zinloze dag maken. Niet veel later zit ik in mijn auto en ben onderweg naar Skaftafell. Als ik langs Sandfell kom draai ik toch even van de hoofdweg af. Jaren geleden werd mijn aandacht hier getrokken door een solitaire boom. De achtergrond van de boom bestond uit een pekzwarte gruisberg, wat toen mooi contrasteerde met de fris groene bladeren van de kruin. Een mooi plaatje wat nog eens werd versterkt door een oud omheind kerkhofje. Later vond ik ook nog uit dat zich hier ooit de eerste vrouwelijke kolonisator van IJsland  had gevestigd. Steeds als ik hier voorbij rijd hoor ik de boom naar mij roepen. Zij roept, ik luister.

Nu rijd ik bijna nooit meer aan de boom voorbij zonder haar even gedag te zeggen en op de foto te zetten. In mijn beeldarchief bevinden zich uit alle seizoenen foto’s van deze “voor mij” bijzondere boom. Er is sindsdien ook geen fotografiereis meer voorbij gegaan zonder hier even met de groep te zijn gestopt.

Even een snelle blik over de Svínafelljökull

Ook de Svínafelljökull schreeuwt om aandacht. Het is normaal gesproken al een van de mooiste gletsjertongen van IJsland, maar dit keer verdiend ze extra aandacht vanwege een aardsverschuiving die hier een paar maanden geleden plaatsvond. De weg naar de gletsjertong is dit keer van erbarmelijke kwaliteit. Tegen al die weersinvloeden en het vele verkeer zijn deze wegen eenvoudigweg niet opgewassen.

Zo nu en dan moet ik even wachten zodat een automobilist die het niet meer aandurft verder te rijden over deze weg, zijn auto wil keren. Het schiet ook niet op als de automobilist voor je zijn of haar best doet om iedere kuil in de weg te ontwijken, en daarvoor de hele breedte van de weg nodig heeft. Het duurt zelfs nog wat langer wanneer een beetje uit de kluiten gewassen camper besluit hier te keren. Ik zou het persoonlijk met een camper ook niet proberen, tenzij al mijn serviesgoed uit onbreekbaar plastic zou bestaan.

Uiteindelijk sta ik dan toch op de parkeerplaats en kan de wandeling naar de gletsjertong beginnen. Die paar honderd meter zijn natuurlijk zo afgelegd. De gletsjer is weer enorm in omvang geslonken. Iedere keer als ik hier kom lijkt de tong weer aan hoogte te hebben verloren. Niet aan lengte. De tong wordt flink vooruit geschoven. Ik geloof zelfs dat ik nog nooit heb gezien dat de tong zover door de gletsjer werd uitgestoken. Zou het een statement zijn?

Voor mij uit lopen drie personen, twee mannen en een vrouw. Ik zie dat de vrouw achterblijft en de mannen een stukje doorlopen. Ik groet de vrouw terwijl ik haar voorbijloop, en spring eenvoudig van rots naar rots om zo verder en hoger langs de gletsjer af te kunnen komen.

Het verkeerde voorbeeld gegeven

Een stukje verderop raak ik in gesprek met een van de mannen. Ze komen uit Zwitserland, en we hebben een kort gesprekje over het terugtrekken van de gletsjers, als we achter ons een gil horen. De vrouw die achterbleef heeft zo te zien besloten toch verder te lopen en is tijdens dat lopen van een één meter hoge rots gevallen.

We lopen met zijn drieën naar de vrouw toe die nog steeds op de grond ligt als we bij haar komen. Ze heeft moeite met opstaan, maar de twee mannen weten haar weer op de been te krijgen. Ze heeft een pijnlijke arm, en een paar wondjes op haar handen. Ik haal mijn EHBO tasje tevoorschijn en kan in ieder geval de open wondjes van pleisters en ontsmettingsmiddel voorzien. Haar arm voelt een beetje dof, maar qua pijn geeft ze zelf aan dat het een viertje is op een schaal van één tot tien. “Eigenlijk wilde ik niet verder lopen”, vertelt ze mij. “Maar ik zag jou zo makkelijk over die stenen springen, ik had het idee dat ik dat ook wel kon”. Ik begin me bijna schuldig te voelen, dat ik niet op zijn minst de schijn op heb weten te houden dat het lopen hier niet zo makkelijk gaat als het lijkt.

Ik raad haar aan om even naar het informatiecentrum van Skaftafell te gaan, want het zal minimaal gekneusd zijn, maar gezien haar leeftijd zou een scheurtje in de botten ook tot de mogelijkheden behoren. Ze staat erop dat haar reisgenoten gewoon doorgaan met fotograferen, en geeft aan te wachten tot ze klaar zijn en dan naar het informatiecentrum te gaan.

Zo lopen we met zijn drieën weer een stukje langs de gletsjer af waar duidelijk de sporen van de aardverschuiving zichtbaar zijn. De opstaande wand van de gletsjer wordt door de wolken aan het zicht onttrokken. Het lijkt ook of de wolken een dempend effect hebben op het geluid van de zuivere frisse wind die over de gletsjer waait. Een bijna perfect “Zen” moment.

Zo nu en dan kijk ik even om naar de vrouw die nog steeds met haar linker arm, de rechter ondersteunt. Nadat de twee heren mij nog enkele keren hebben bedankt nemen ze afscheid, en ondersteunen de vrouw terwijl ze aan de weg naar beneden beginnen.

Ik blijf nog even achter op mij plekje, en voor een korte periode ben ik helemaal alleen, met als enig gezelschap de omgeving.

Op de valreep toch nog een afspraak

Aangekomen bij Skaftafell loop ik het informatie centrum binnen en vraag daar of “Habba” aanwezig is. Ik heb lang geleden eens telefonisch contact met haar gehad over mijn project, en vindt dit de gelegenheid om haar even in real life te ontmoeten.

Even later ontmoet ik Habba en hebben we een leuk gesprek over mijn project. Ze weet wel mensen die mij verder kunnen helpen, en na een paar telefoontjes krijg ik twee telefoonnummers, en heb ik een afspraak voor morgen. Top!

Tevreden keer ik terug naar het bezoekerscentrum waar de drie Zwitsers die ik eerder op de Svínafelljökull ontmoette weer tref. Waarschijnlijk is de arm toch gebroken, en wacht ze op een eerste hulp medewerker die haar verder kan helpen.

Hopelijk valt het mee, en hoeft ze haar vakantie niet te onderbreken. Ik wens ze veel sterkte en nog een goede reis. Op mijn telefoon zoek ik of Hof1, het hotel waar ik vannacht verbleef nog een kamer vrij heeft. Al snel krijg ik de bevestiging en rijd ik terug in de richting van het hotel.

Een goede afsluiter van deze dag

De dag is nog niet voorbij. Ik neem de afslag naar een plaats waar twee gletsjertongen bij elkaar komen. Virkisjökull en de Falljökull, halverwege van elkaar gescheiden door de berg Rauðikambur. Even waan ik mij alleen in dit mooie stukje IJsland. De groene bergen, bedekt met uit vele herfsttinten gekleurde begroeiing en zwarte rotsen. De wolken in de verte voorspellen niet veel goeds. Niet veel goeds is natuurlijk erg relatief. Voor een fotograaf zijn dit wellicht “de” omstandigheden die tot de mooiste plaatjes leiden.

De waan “Alleen op de wereld” komt tot een abrupt eind als ik in de verte vele gekleurde jasjes zie verschijnen. Allen hebben ze een helm, stijgijzers en een houweel in hun handen. Aan een van de gidsen die bij deze gletsjerwandelaars behoord vraag ik tot hoever ik veilig kan wandelen. Het laatste dat ik wil is mezelf in gevaar brengen voor een paar mooie plaatjes.
Ik loop verder in de door hem aangegeven richting en begin aan een pad naar boven vanwaar ik verwacht een mooi uitzicht op de gletsjer te hebben.

Dat uitzicht moet ik nog even tegoed houden, want vlak voor ik het uitzichtpunt heb bereikt steekt uit het niets een zware storm op. Ik moet mezelf helemaal schrap zetten om niet omver geblazen te worden. Mijn hoofd trek ik ver weg in mijn capuchon, en mijn camera houd ik achter mijn rug om zo te ontsnappen aan het harde striemende zand, opgejaagd door de wind.

Met de wind in de rug begin ik aan de wandeling terug naar de auto. Zo nu en dan stop ik even om mezelf schrap te zetten tegen de wind.

Terwijl ik naar de auto wandel denk ik “Ja, dit was een welbestede dag”.