Litli Hrútur eruptie op IJsland juli 2023

Al sinds 23 januari 1973 was het een wens van mij een uitbarsting live te mogen meemaken. Ik was toen 9 jaar oud, en zag de beelden van de Eldfell op de Westmaneilanden, waar grote lavafonteinen over een lengte van 1600 meter uit de aarde spuwden.

Terwijl ik aan het werken was aan een nieuw boekproject, dat verband houdt met IJsland, bereikte mij het nieuws dat een nieuwe uitbarsting van een vulkaan aanstaande was. Ik hield het nieuws natuurlijk nauwlettend in de gaten.

Ik was in het Noordwesten van IJsland, toen de lava begon te stromen. Diezelfde dag reed ik naar het zuiden met het plan om nog dezelfde nacht naar de uitbarsting te wandelen. Vlak voor Reykjavik kreeg ik bericht dat in verband met giftige gassen de eruptie site voor iedereen was gesloten. Het was rond middernacht. Een goede tijd om een plaats voor de nacht te zoeken.

De volgende dag was de site nog steeds gesloten. Om goed voorbereid te zijn kocht ik alvast een gasmasker met een ABEK filter. De minimale vereisten om onder deze omstandigheden bij de nieuwe krater te mogen zijn, en een vergunning hiervoor te krijgen.

De eruptiesite gaat weer open

Op het moment dat het nieuws mij bereikte dat de eruptie site weer openging was ik vlak bij de site in het plaatsje Grindavík. Ik was dan ook snel ter plaatse en kon beginnen aan de 9 kilometer wandeling naar de eruptie site. Twee uur later stond ik oog in oog met de krater. Oog in oog is misschien wat te voorbarig. Van de krater was niets te zien. Door het smeulende mos was van zowel de krater als de lava fonteinen niets te zien.

Soms speelde de wind even mee en werd de rook naar beneden geblazen waardoor een glimp van de krater zichtbaar was. Mijn droombeeld? Nee! Een bijzondere sfeer? Jazeker.

Na enkele uren besloot ik dat het tijd was om terug te gaan naar de camper. “Morgen een rustdag, en overmorgen weer”, dacht ik bij mezelf.

Een nachtelijke ontmoeting

Het is laat in de nacht, of vroeg in de ochtend. Het is maar hoe je het bekijkt, als ik de camper even verlaat. Er komen nog steeds mensen teruglopen van de nieuwe krater, die al snel de naam Litli Hrútur heeft gekregen. Ik raak aan de praat met iemand die net terug is van de site, en bekijk op haar camera de beelden die zij schoot. Wow! In het semi donker van een IJslandse zomer zie je de stromende lava een stuk beter. Vandaag geen rustdag, of tenminste niet de hele dag. Overdag ga ik rusten, maar vanavond ga ik nog terug.

Een hernieuwde kennismaking met Litli Hrútur

In de avond ga ik vroeg op pad. Het is net 20:00 geweest als ik naar de eruptie site begin te wandelen. Aan het begin van de wandeling spreek ik nog iemand van de “Search and Rescue” organisatie, Landsbjörg,  van IJsland. Hij vertelt me dat het pad weliswaar open is, maar dat het zicht op de krater minimaal is vanwege de vele rook.

Het kan me niet tegenhouden toch te gaan. Enkele kilometers voor de eruptie site hangen dikke rookwolken over het pad. Ik begin te twijfelen aan mijn beslissing. Is er echt zoveel meer rook als gisteren?

Zodra de eruptie site in beeld komt, zie ik inderdaad voornamelijk rook. Veel rook. Langzaam nader ik de site tot op enkele honderden meters, en sta dan voor een dik rookgordijn waarachter zowel de nog steeds hoogstaande zon als de krater vaag te zien zijn.

Het is niet waar ik op rekende, maar het is waar ik het mee moet doen. Ik zit een tijdje te kijken, en zie dan door de rook heen mensen bewegen. Natuurlijk, gisteren smeulde het mos, dicht bij de krater. Misschien is de rook waarachter ik zit slechts een rookgordijn, en sta je voorbij de rook, met vrij zicht bij Litli Hrútur.

Ik pak mijn gasmasker, en waag mezelf door de rook heen. De dikke rook die om mij heen hangt is plotseling weg, en voor het eerst in mijn leven zie ik een heldere en heftige vulkaanuitbarsting. Ik ben er een tijdje stil van. Een wens van 50 jaar geleden komt uit.

Al snel sta ik te fotograferen, en te kijken. Voornamelijk te kijken.

Het wordt toch koud

Het klinkt misschien vreemd, zo dicht bij de krater waarin lava van 800 tot 1200 graden steeds de lucht in wordt gesmeten, maar het wordt toch koud. Ik besluit dat het mooi geweest is, en terug te keren naar de camper. De eerste 2 kilometer van de terugweg is er nog zicht op de krater met de uitvloeiende lava. Ik heb nog nooit zo vaak achteromgekeken tijdens een wandeling. Het blijft een fascinerend schouwspel.

Zodra de krater uit beeld verdwijnt, verdwijnt mijn camera pas weer in de rugzak. Ik heb nog bijna 2 uur lopen voor de boeg, maar die 2 uren vliegen voorbij. Het is bijna 04:00 als ik bij de camper terugkom. Ik ga nu niet meer rijden. Hoewel het niet mag, zie ik het niet zitten om rond deze tijd nog een camping op te gaan zoeken.

De volgende ochtend

Ik ben alweer vroeg wakker. In ieder geval vroeg voor iemand die na 04:00 naar bed is gegaan. Terwijl ik het parkeerterrein afrijd, zie ik dat de medewerkers en auto’s van Landsbjörg weg zijn. Er staan enkel twee politieauto’s. De ene blokkeert de ingang van het parkeerterrein, terwijl een agent uit de andere auto mij maant om door te rijden.

De toegang tot de eruptie site wordt afgesloten.